Šta je to pluta?

Skoro svako drvo na planeti posjeduje spoljašnju koru od plute, ali hrast plutaš (Quercus suber) predstavlja glavni izvor plute. Ove vrsta drveta ima u izobilju duž obale Mediteranskog mora posebno u Portugalu, Španiji, Italiji i Maroku, gdje ima mnogo Sunčeve svjetlosti, malo padavina, a i gde je vlažnost niska.

Proces odvajanja plute.

Hrast plutaš je evoluirao tako da uz pomoć spoljašnjeg omotača od plute zaštiti sebe od oštre klime i velikih temperaturskih fluktuacija u šumama Mediterana, u kojima vladaju oštre zime i veoma topla ljeta, a gdje su suše i požari česta pojava. Pluta se ekstraktuje od Maja do Avgusta jer tada se može skinuti sa stabla, a da ne uzrokujemo oštećenja na stablu. Prije skidanja plute stablo mora da ima minimalno 25 godina, pa čak i tada pluta nije zadovoljavajućeg kvaliteta. Nakon prvog skidanja plute, pluta se skida ponovo svakih 9 godina i svake sledeće skidanje donosi kvalitetniju plutu. Stabla Hrasta plutaša žive oko 200 godina. Godišnja proizvodnja plute na svijetu je oko 200 000 tona, od čega polovina se proizvede u Portugalu.

Pluta se sastoji iz vodo-otpornih ćelija koje razdvajaju grubu spoljašnju kore drveta od osjetljive unutrašnje kore. Pluta je meka i lagana, otporna na truljenje, vatru i termite, a neprobojna za gasove i tečnosti. Uzrok ove nepropustljivosti plute zbog koje se ona smatra idealnim materijalom za pravljenje zapušača, je prisustvo voskaste supstance, suberina.

Primjena plute

Pluta nalazi glavnu primjenu kao zapušač za flaše vina već više od 400 godina. Preko 80% svih proizvedenih flaša vina je začepljeno plutanim čepovima.

S obzirom da je veoma slab provodnik toplote, koristi se i za izradu podloga za crijepove, za izolaciju velikih hladnjača, frižidera i uređaja za klimatizaciju. Od nje se pravi i jezgro loptica za bejzbol i kriket. Koristi se umjesto parketa za podove. Pošto je pluta odličan zvučni izolator, često se koristi u muzičkim studijima za izolovanje eha, odnosno zvuka odbijenog od zidova prostorije, a takođe, pluta uz olovo predstavlja primere odličnih izolatora jonizujućeg zračenja. Pluta se dalje koristi za izradu ručki ribarskih štapova, izradu ribolovačkih plovaka. Otpadne granule plute se miješaju u beton da bi mu se povećala izolaciona vrijednost. Od plute se pravi obuća.