Šta je to kaljeno staklo?
|Kaljeno staklo je termički obrađeno staklo koje je oko četiri puta jače od običnog stakla. To je brzo ohlađeno (kako supstanca ne bi stigla da kristališe, već ostaje u amorfnom stanju) i zatim odgrevano (kako bi staklo prešlo iz neravnotežnog u metastabilno stanje, čime se poboljšavaju njegove mehaničke osobine) staklo i za razliku od običnog stakla koje se prilikom lomljenja pretvara u prilično velike i nazubljene komade, kaljeno staklo se prilikom loma raspršava u relativno male i neškodljive komadiće.
Stoga se kaljeno staklo koristi za izradu prozora putničkih vozila, ulaznih vrata u zgradama, tuš kabina, teniskih terena, kućnog nameštaja, mikrotalasnih pećnica i staklenih krovova.
Da bi staklo podleglo procesu kaljenja, ono se najpre mora izoblikovati. Oblikovano staklo se zatim pregleda radi eventualnog pronalaženja većih strukturnih nepravilnosti koje bi lako mogle da uzrokuju njegovo lomljenje prilikom procesa kaljenja. Nagrizajuće sredstvo, kao npr. šmirgl-papir, koristi se u svrhu skidanja oštrih ivica sa površine stakla. Nakon toga, započinje proces zagrevanja u kome staklo putuje kroz peć za kaljenje. Peć zagreva staklo do temperature od preko 600oC (industrijski standard je 620oC), nakon čega se staklo hladi pod dejstvom visokog pritiska. Tokom hlađenja koje traje svega nekoliko sekundi, vazdušne struje visokog pritiska se kroz niz cevčica u blizini stakla dovode do njegove površine.
Kaljenjem (što u opštem slučaju podrazumeva naizmenično zagrevanje i hlađenje, a u ovom slučaju označava proces brzog hlađenja nakon zagrevanja do određene temperature) se spoljašnja površina stakla hladi znatno brže nego unutrašnji delovi stakla. Kako se središte stakla hladi, ono teži da se odmakne od spoljašnje površine. Kao rezultat, centralni delovi stakla ostaju u stanju napetosti, dok se spoljašnja površina kompresuje što kaljenom staklu daje izuzetnu jačinu. Staklo se pri naprezanju lomi pet puta lakše nego pri sabijanju. Obično staklo se lomi pri pritisku od 420 kg/cm2, dok se kaljeno staklo lomi pri pritisku od oko 1700 kg/cm2. Drugi pristup kaljenju stakla predstavlja tzv. hemijsko kaljenje i podrazumeva upotrebu raznih supstanci koje razmenjuju jone sa površinom stakla u cilju stvaranja kompresije.